Ipak, uprkos svom ambicioznom mandatu da promoviše islamsku solidarnost, štiti interese muslimanskih zajednica i interveniše u krizama koje pogađaju muslimanski ummet, OIC je dugo bila zarobljena u ciklusu retoričkog formalizma i proceduralne inercije.
Njeno ponovljeno pribjegavanje deklaracijama, saopštenjima za javnost i pozivima na jedinstvo – iako simbolički snažno – otkriva duboku nesposobnost da transformiše etičke afirmacije u konkretno političko djelovanje.
Hronični neuspjesi OIC-a su simptomi suverenog deficita ukorijenjenog u njenoj nespremnosti ili nemogućnosti da provede konstitutivne gestove kolektivne političke subjektivnosti. Sve dok OIC ne pređe granice ritualiziranih govornih činova i ne prihvati konstitutivnu logiku politike – naime, eksplicitno imenovanje protivnika i provedbu intervencija koje se mogu poduzeti – njene tvrdnje o istinskoj političkoj aktivnosti ostat će suspendirane.
Nedavni samit Organizacije islamske saradnje, brzo sazvan u Dohi nakon izraelskog napada na Katar, pruža dirljiv okvir za preispitivanje kolektivnog djelovanja najznačajnije međuvladine organizacije muslimanskog svijeta. Ova izvanredna sjednica simbolizirala je i trenutak etičke afirmacije i proceduralne stagnacije, osvjetljavajući širu krizu u sposobnosti OIC-a da uspostavi suverenitet. Palestina, kao simboličan slučaj osporavanog suvereniteta i trajnog kolonijalnog nasilja, naglašava fundamentalni paradoks s kojim se suočava OIC: razilaženje između retoričkih deklaracija i opipljive političke intervencije.
Napad na Katar, usmjeren na zvaničnike Hamasa uključene u pregovore o prekidu vatre, jednoglasno su osudile države članice OIC-a kao kršenje međunarodnog prava i prijetnju regionalnoj stabilnosti. U završnom komunikeu izražena je snažna solidarnost s Katarom i potvrđena podrška palestinskim pravima, pozivajući na sankcije i pravne postupke protiv Izraela. Ipak, ovaj samit, kao i mnogi prije njega, uglavnom je uključivao niz deklarativnih izjava i poziva na jedinstvo – snažnih u retorici, ali izrazito ograničenih u operativnim političkim kapacitetima.
Granica ritualiziranog suvereniteta
U srži ovog argumenta je kategorička i konceptualna greška koja je dugo ograničavala političku efikasnost Organizacije islamske saradnje: pogrešno uvjerenje da se suverenitet može potvrditi bez da se donese. Iz političko-teološke perspektive, suverenitet nije puki princip ili simbolički status; on postoji samo u mjeri u kojoj se vrši. Govoriti o suverenitetu bez sposobnosti da se potvrde, sprovedu i brane kolektivni interesi znači bavljenje praznim performativnim, ritualiziranim govornim činom koji ne može proizvesti efekte koje imenuje.
Široka upotreba deklaracija i komunikea od strane OIC-a odražava ovu dinamiku. Svaka sjednica i samit prilika su za države članice da ponove etičke obaveze prema muslimanskoj solidarnosti i pravdi, da osude nepravde nanesene muslimanskom stanovništvu, posebno Palestincima, Rohinjama, Kašmircima i drugima, te da izraze pozive za mir i humanitarnu pomoć. Ipak, ove dobronamjerne izjave rijetko se pretvaraju u odlučne političke akcije koje izazivaju hegemonističke sile, efikasno mobiliziraju resurse ili potvrđuju kolektivni suverenitet. Umjesto toga, one ostaju zarobljene u proceduralnoj petlji u kojoj se riječi množe, ali je djelovanje suspendovano.
Suvereni deficit kolektivne političke subjektivnosti
Ova teška situacija odražava dublji deficit suverenosti: nespremnost – ili strukturnu nemogućnost – da se formira i ostvari istinski kolektivni politički subjektivitet. OIC je koalicija duboko heterogenih država s različitim geopolitičkim interesima, ekonomskim kapacitetima i savezima. Ovaj pluralitet proizvodi hroničnu fragmentaciju, ometajući kohezivno donošenje odluka i osnažujući moćne države članice da razvodne kolektivnu volju. Posljedično, OIC se nalazi u nemogućnosti da izvrši konstitutivne političke akte potrebne za suverenitet: definiranje zajedničkog neprijatelja, uvođenje sankcija, pokretanje multilateralnih intervencija ili stvaranje obavezujućih obaveza.
Politička subjektivnost, u ovom kontekstu, odnosi se na formiranje kolektivnog aktera sposobnog za političku volju i djelovanje. Performativni akti solidarnosti OIC-a su potkopani odsustvom jedinstvenog i suverenog „mi“ koje može odlučno djelovati protiv prijetnji svojim članovima ili zajedničkim vrijednostima. Njen službeni diskurs često zahtijeva „jedinstvo“, ali ovo jedinstvo se rijetko ostvaruje izvan simboličkog konsenzusa, ostajući u domenu pukih riječi, a ne materijalne moći ili intervencije.
Učenje od Irana: Uvođenje suvereniteta kroz konstitutivne akte
Jedan od najjasnijih kontrasta inercijalnoj retorici OIC-a je iranski odgovor na izraelsku agresiju i regionalnu geopolitiku. Iran je, uprkos značajnoj međunarodnoj izolaciji i sankcijama, demonstrirao oblik političke aktivnosti koji prevazilazi deklarativni jezik. Njegovi odgovori – uključujući podršku pokretima otpora, otvorenu osudu agresora i konkretne političke i vojne akcije – primjer su uspostavljanja suvereniteta kao konstitutivne političke akcije.
Iz iranske političko-teološke perspektive, suverenitet je neodvojiv od djelovanja; ukorijenjen je u egzistencijalnoj posvećenosti otporu ugnjetavanju i provođenju pravde izvan pukih riječi. Ovaj suvereni stav uključuje i eksplicitno imenovanje protivnika i mobilizaciju sredstava za njihovo osporavanje, odbacujući pasivnost ugrađenu u ritualizirani politički jezik. Za Iran, legitimnost političke subjektivnosti zavisi od ovog konkretnog provođenja suvereniteta, a ne od apstraktne afirmacije.
OIC, stoga, mora učiti od takvog konstitutivnog političkog djelovanja. Da bi tvrdila da ima političku relevantnost u 21. vijeku, OIC ne može sebi priuštiti luksuz simboličnog ponavljanja odvojenog od operativne moći i koherentne političke strategije. Njen kredibilitet – a zapravo i opstanak njene normativne misije – zavisi od prevazilaženja proceduralne inercije i formulisanja politike suvereniteta koja je performativna, konfrontacijska i odlučujuća.
Retorički instrumenti OIC-a – deklaracije, zajednička saopštenja i pozivi na jedinstvo – često služe kao prazni gestovi koji prikrivaju duboke političke podjele. Iako izvode ritual solidarnosti u ime muslimanskog jedinstva, ne uspijevaju uticati na realpolitiku niti se suočiti s iznenadnim krizama s potrebnom hitnošću. To doprinosi percepciji OIC-a kao tijela simbolične veličine, ali praktične nemoći.
Štaviše, ovo retoričko oslanjanje vodi do paradoksa gdje je etička afirmacija odvojena od političkog djelovanja. OIC izjavljuje podršku pravdi i osuđuje agresiju, ali oklijeva ili se suzdržava od identificiranja jasnih protivnika ili angažmana u prisilnim političkim mjerama. Ovo oklijevanje signalizira sistemsku manu: organizacija koja se ograničava na deklarativne izraze osuđena je da ostane posmatrač, a ne igrač u međunarodnom sukobu i saradnji.
1. Imenovanje protivnika: OIC mora ići dalje od generaliziranih osuda kako bi eksplicitno identificirala aktere čije politike krše kolektivni etički poredak. To uključuje imenovanje država ili entiteta odgovornih za teška kršenja ljudskih prava, okupaciju ili agresiju bez izbjegavanja ili dvosmislenosti.
2. Implementacija konkretnih intervencija: Riječi moraju biti potkrijepljene koordiniranim političkim, ekonomskim ili diplomatskim mjerama. To može uključivati sankcije, inicijative za posredovanje s provedivim mehanizmima, raspoređivanje humanitarne pomoći uz nadzor ili koordinirane obrambene politike koje poštuju međunarodno pravo.
3. Konstituisanje kolektivne političke volje: OIC treba da prevaziđe unutrašnje podjele kroz institucionalne reforme koje uravnotežuju suverenitete, ali omogućavaju obavezujuće odluke. Jačanje mehanizama za političku koherentnost, odgovornost i solidarnost transformisaće organizaciju iz deklarativnog foruma u pravog političkog aktera.
Uporno oslanjanje Organizacije islamske saradnje (OIC) na ritualizirani govor otkriva ograničenja institucije zarobljene u suverenom deficitu. Neuspjehom u provođenju konstitutivnih radnji političkog suvereniteta, OIC ostaje suspendiran između etičke afirmacije i praktične nemoći. Kako geopolitički pejzaž postaje sve složeniji, budućnost OIC-a kao kredibilnog kolektivnog političkog aktera ovisi o njegovoj spremnosti da prihvati teške, ali neophodne korake imenovanja protivnika i provođenja intervencija.
Iranski primjer ističe potencijal političko-teološkog suvereniteta utemeljenog na predanoj političkoj aktivnosti, nudeći model kako bi OIC mogao prevazići svoju trenutnu paralizu. Samo premošćavanjem jaza između retorike i djelovanja, OIC može povratiti svoju ulogu istinskog suverenog tijela sposobnog da oblikuje političke ishode za muslimanski svijet i šire.
PIS Journal
Your Comment